Pedagogika zabawy - o co chodzi?

Często spotykamy się z pojęciem pedagogiki zabawy. O co chodzi? Co się kryje pod tym pojęciem? Najpierw trochę teorii :)

Pedagogika zabawy jest symboliczną nazwą poszukiwań metod wspierających proces uczenia. Nawiązując do teorii psychologii humanistycznej i wyodrębniającego się z niej nurtu pedagogiki postaci, próbuje przełożyć założenia teoretyczne na propozycje sytuacji, w których uczestnik grupy może bez lęku rozwijać swoje najlepsze cechy. Celem pedagogiki zabawy jest dostarczenie opiekunowi grupy różnych pomysłów, umożliwiających mu świadomą, kreatywną, pobudzającą do twórczych rozwiązań pracę z uczestnikami grupy.

Zasady pedagogiki zabawy: Pojęcie "zabawa" nasuwa skojarzenie: "przyjemność", "spontaniczność", "radość". Pedagogika zabawy wybiera spośród wielu zabaw tradycyjnych lub terapeutycznych tylko te, które spełniają określone zasady, a zwłaszcza:- zapewniają dobrowolność uczestnictwa,- uwzględniają wszystkie poziomy komunikowania,- uznają pozytywne przeżycie jako wartość i unikają rywalizacji,- posługują się różnorodnymi środkami wyrazu.

Zabawa w tym ujęciu jest jedną z metod, dzięki którym poznajemy lepiej swoje umiejętności, uczymy się rozumieć i doświadczać radość z drugim człowiekiem. Pedagogika zabawy stawia sobie za cel poprawę komunikacji między wychowawcą a wychowankiem w procesie uczenia się i nauczania poprzez zastosowanie animacji czyli ożywienia. Styl prowadzenia grupy w pedagogice zabawy wyraża się sugestywnym zaproszeniem dzieci do wspólnej zabawy, działając bez stosowania presji przymusu. Podkreśla się przy tym wartość płynącą z nawiązania przyjaznych kontaktów z innymi uczestnikami zajęć, przeżycia czegoś nowego w grupie.

Dobrowolność uczestnictwa: polega na tym, że sam uczestnik decyduje, czy chce wziąć udział w zajęciach. Nie jest do niczego zmuszany, a rola wychowawcy przekształca się w rolę animatora, który zachęca, zaprasza do uczestnictwa, stara się zainteresować. Realizacja tej zasady umożliwia odkrycie własnych autentycznych zachowań i sprzyja uczeniu się.

Wszystkie poziomy komunikowania: poziom rzeczowy i emocjonalny. Pierwszy dotyczy możliwie obiektywnych, logicznych, prawdziwych informacji, które wymieniane są między ludźmi. Drugi wskazuje, że treści kształcenia przyjmowane są zawsze w zależności od emocji towarzyszących procesowi uczenia się, a zwłaszcza od dotychczasowego doświadczenia i kontaktów w grupie. Uświadomienie sobie tych mało widocznych, trudnych do określenia poziomów ułatwia jednocześnie akceptację różnorodności odczuć, jakie pojawiają się w danej sytuacji u uczestników grupy. Każdy z nich ma bowiem inne doświadczenia, inne skojarzenia, inne nastawienie do tego, co grupa podejmuje, inaczej też odczuwa swoje miejsce w grupie, ma większe lub mniejsze poczucie pewności siebie, inne towarzyszą mu lęki i obawy.

Pozytywne przeżycie jako wartość: zdobycie pozytywnego doświadczenia lub doznania w trakcie pracy w grupie i z grupą. Zabawa jest także pełną emocji sytuacją, która pobudza do refleksji i angażuje w ocenę argumentów, czyli pomaga w uczeniu się określonych treści i rozwiązywaniu problemów. Zdecydowanie unika bezsensownej rywalizacji, przypadkowych zwycięstw, konkurencji, w której jeden zwycięża, a reszta przegrywa. Zabawy uczą współdziałania, współpracy, dostrzegania różnych mocnych stron wśród uczestników grupy.

Różnorodność środków wyrazu: oznacza przekazywanie treści oraz wywoływanie emocji poprzez oddziaływanie na różne zmysły. Ruch, gest, dotyk, taniec, dźwięk, malowanie, gra ról, pantomima - to cała gama środków wyrazu, jakie mają do dyspozycji prowadzący i uczestnicy grupy. Różnorodne sposoby wyrazu ułatwiają komunikację w grupie.

Stosowanie powyższych zasad powoduje, że zabawa skierowana jest na uczestników a nie na zwycięstwo jednostki (wygraną), zajęcia przebiegają z zapałem, zaangażowaniem, kształtując postawy twórcze a nie odtwórcze. Pedagogika zabawy wykorzystuje współdziałanie a nie konkurencyjność oraz uatrakcyjnia i urozmaica zajęcia, przez co budzi radość wynikającą z sukcesów grupy a nie z przegranej jednostki.
 
Rodzaje zabaw wykorzystywanych w pedagogice zabawy:
- zabawy ułatwiające integrację uczestników, zmniejszające poczucie dystansu między ludźmi;
- zabawy rozluźniające, ruchowe, zmniejszające napięcie psychiczne i sytuacje lękowe;
- zabawy związane ze spotkaniem w nowej grupie;
- zabawy fabularyzowane według scenariusza;
- zabawy wykorzystujące dramę;
- gry dydaktyczne;
- gry dyskusyjne;
- metody animacji dużych grup, które uczą się jak zorganizować dużą imprezę, festyn, święto.

Kochani, zachęcam do wykorzystywania tej metody w pracy z własnymi dziećmi. Grupa to przecież już dwie osoby. Jest szereg zabaw, w które możemy się bawić sami z dzieckiem. A jeśli mamy więcej niż jedną pociechę, tym ciekawsze pomysły można wykorzystywać. Postaram się „sprzedać” moje sposoby na zabawę z jedynakiem lub grupką maluchów.
Przecież czas poświęcony dziecku teraz zaowocuje w późniejszym okresie. A poza tym, o ileż fajnie odgrywać „teatrzyk wieszakowy” niż oglądać kolejny odcinek Ben10 ;)

Zachęcam do dyskusji.